Duplo poppen therapie voor hulpverleners. Je leert Een Taal Erbij aan de Systeem Academie. Maar hoe werkt deze therapie met Duplo poppetjes?
Stel je voor: een ruimte met tafels waaraan mensen met een serieus gezicht bezig zijn Duplo poppetjes, schatkistjes, blokjes en plaatjes in allerlei opstellingen neer te zetten. Het is stil.
Wij zijn hier bij een training voor hulpverleners. De opdracht: beeld een pijnlijke gebeurtenis in je persoonlijke leven met de poppetjes uit. Er mag niet gesproken worden. Wie klaar is, mag de beelden van de anderen gaan bekijken. Er hangt een sfeer als in een museum. Ten slotte ruimen de deelnemers allemaal hun eigen opstelling op.
In de nabespreking wordt gevraagd of de poppetjes hebben geholpen naar het gevoel toe te komen, of juist om er controle over te houden, of beide. Een vrouw huilt en kan niet stoppen. Later vertelt ze dat ze de controle verloor omdat iemand – tegen de opdracht in – iets over haar opstelling zei.
Blijkbaar zijn zien, horen en voelen tegelijk wel erg veel. We namen je even mee naar een training in de hoop dat jij je de kracht van de ‘poppetjestaal’, Een Taal Erbij, kunt voorstellen.
Als wij je zouden meenemen naar de kamer van de therapeut, zie je het volgende: een ronde, hoge tafel, een vaas met bloemen, een blad met Duplo poppetjes bescheiden verscholen, suiker en melk cups.
Rondom de tafel zit een stel met de therapeut tussen zich in. Ze kijken alledrie naar de tafel waarop uitbeeldingen staan van hun innerlijke en interrelationele werkelijkheid. Zij wijzen naar iets, verschuiven iets, spreken in de derde persoon… het is alsof ze aan het puzzelen zijn.
Het beoefenen van de Duplo poppetjes therapie is in wezen het helpen scheppen van nieuwe keuzes door bewustwording van innerlijk beleefde werkelijkheden. Deze belevingen zijn vaak pijnlijk.
Het met behulp van poppetjes en andere materialen oproepen en uitbeelden van deze belevingen maakt dat het leed, de schade, te ‘overzien’ is. Het gebruik van poppetjes is als zodanig niet nieuw. Beeldende technieken worden al heel lang gebruikt in systeemtherapie, evenals sociogrammen en systemogrammen. De beschreven symboliek is het resultaat van een professionele poging de beleving van de cliënt te visualiseren: Een Taal Erbij.
De Taal Erbij wordt ‘gesproken’ met behulp van Duplo poppetjes in allerlei soorten en maten, van verschillende generaties en culturen; van baby tot grootouder, van zwart tot wit. Zij kunnen staan, liggen en zitten; hun hoofden, armen en benen zijn beweegbaar. Daarnaast zijn er andere kleine symbolen en voorwerpen gebruikt.
Bijvoorbeeld:
Een essentieel kenmerk van Een Taal Erbij is de mogelijkheid het intrapsychische en het interrelationele parallel te beleven. De innerlijke dialoog en de relatie staan tegelijk op tafel. Omdat de kleine poppetjes als symbool van de geschiedenis er toch al staan, wordt bijna vanzelf een link gelegd vanuit de dynamiek van de relatie naar de invloed van de geschiedenissen op die relatie.
Wij, cliënt en therapeut, maken gebruik van woorden om onze gevoelens en gedachten te delen. De taal geeft ons een schijnbare controle over wat we wel en niet (kunnen) zeggen. We snappen het al en dat is het dan. Zonder deze zekerheden te hoeven verliezen, kan de ‘taal erbij’ mogelijkheden bieden, omdat hij niet alleen van de spreektaal, maar ook van ‘zien’ en ‘aanraken’ gebruikmaakt.
Als de cliënt bijvoorbeeld het poppetje dat zijn moeder verbeeldt op tafel zet, kan dat de kracht van het belijden van loyaliteit hebben, maar het kan evengoed een daad van disloyaliteit zijn. Hij raakt zijn moeder aan, zet haar neer, kijkt naar haar en de therapeut helpt hem, als dat nodig is, het gevoel erbij te verwoorden of helder te krijgen wat de betekenis van het neerzetten is.
Vaak is de manier waarop het poppetje wordt neergezet al genoeg en zijn woorden overbodig.
Een Taal Erbij bewaakt de zuiverheid van de relatie tussen cliënt en therapeut. Het is niet voortdurend de een die de ander bevraagt. Natuurlijk blijft de therapeut de cliënt helpen, dat is de relationele afspraak. Maar het lijkt meer op samen puzzelen. Samen zoeken ze naar opstellingen die de innerlijke wereld van de cliënt zo exact mogelijk weergeven. Op die manier helpt de therapeut de cliënt met de relatie met zijn of haar geschiedenis.
Cliënten zeggen vaak dat zij het een geruststellende gedachte vinden dat alles op tafel blijft staan. Dit geeft hen de zekerheid dat ze niet vergeten wat ze net gezegd hebben en dat zij niets of niemand over het hoofd zien. Dit geeft controle en rust.
De poppetjes hoeven overigens niet voortdurend de hoofdrol te hebben. Een simpele opstelling geeft vaak stof te over voor een verder ‘poppetjesloos’ gesprek.
Bij de Systeem Academie zijn er verschillende mogelijkheden om deze methodiek te leren. Bekijk het cursusaanbod Een Taal Erbij.
Bron: Diekmann, M. (2005). Scheiden en verbinden met ‘een taal erbij’, Systeemtherapie, 17, 2, 68-81.